"An Anthropologist on Mars": δοκίμιο από το ομότιτλο βιβλίο του Βρετανού νευρολόγου Oliver Sacks, που περιγράφει την συνάντηση του με την Temple Grandin, το 1993. Ο τίτλος προέρχεται από μια δική της φράση, την οποία χρησιμοποιεί συχνά για να περιγράψει το πώς αισθάνεται όταν πραγματοποιεί κοινωνικές συναναστροφές.
"I am as a dolphin born into a concrete pool; who has never known anything better yet yearns for the open sea; Perhaps a seabird's feather once landed in my pool; and instinct knew the odour of the place where I should be"...
Αυτό που βλέπουμε εδώ δεν είναι λίμνη, αλλά δεξαμενή συγκέντρωσης των απόβλητων μιας γιγαντιαίας κτηνοτροφικής μονάδας που εκτρέφει γουρούνια στην Βόρεια Καρολίνα. Τα ζωικά απόβλητα συλλέγονται σε τεράστιες δεξαμενές που εισχωρούν στο έδαφος και μολύνουν τα υπόγεια νερά. Προκειμένου δε αυτές οι δεξαμενές να μην υπερχειλίσουν, επιτρέπεται στους αγρότες να διασκορπίζουν τα απόβλητα στη γύρω περιοχή, χωρίς να προηγηθεί καμία απολύτως επεξεργασία.
Στα βιομηχανικού τύπου χοιροτροστάσια των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής (και όχι μόνο), τα γουρούνια στερούνται τον ήλιο, τον καθαρό αέρα και κάθε δυνατότητα να εκφράσουν την οποιαδήποτε φυσική συμπεριφορά, ενώ οι κότες γεννούν στοιβαγμένες σε πολύ στενά κλουβιά, όπου δεν μπορούν ούτε να τεντώσουν τα φτερά τους*.
Η βιομηχανοποιημένη κτηνοτροφία βασίζεται στην εκτροφή όσο των δυνατό περισσότερων ζώων, που είναι έτοιμα για κατανάλωση σε όσο το δυνατό μικρότερο χρόνο, διατηρούνται σε όσο το δυνατό μικρότερο χώρο, και αποδίδουν το μεγαλύτερο δυνατό κέρδος με το μικρότερο δυνατό κόστος. Αυτό μεταφράζεται σε αδιανόητο μαρτύριο για τα ζώα, ενώ παράλληλα καταστρέφει το περιβάλλον και επηρεάζει δραματικά την ποιότητα ζωής των ανθρώπων που κατοικούν ή/και εργάζονται στις γύρω περιοχές, υποβαθμίζοντας όχι μόνο την περιουσία αλλά και την υγεία τους.
Υπολογίζεται ότι η ποσότητα κοπριάς που παράγεται από τα εκτρεφόμενα με αυτόν τον τρόπο ζώα, στις ΗΠΑ, ανέρχεται στα 1,4 δισεκατομμύρια τόνους ετησίως. Οι παλιές μικρές οικογενειακές φάρμες, δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό και εκτοπίζονται. Έτσι oι πολίτες, το περιβάλλον και τα ζώα έχουν τώρα έναν κοινό εχθρό: την βιομηχανοποιημένη κτηνοτροφία (factory farming).
Οι κτηνοτροφικές μονάδες αυτού του τύπου ονομάζονται επισήμως CAFO, που σημαίνει "Concentrated Animal Feeding Operations", δηλαδή "Εγκαταστάσεις Μαζικής Εκτροφής Παραγωγικών Ζώων", και έχουν κάνει αβίωτο τον βίο όχι μόνο των ζώων αλλά και των κατοίκων, σε πολλές περιοχές του Δυτικού κόσμου. Μια τέτοια περιοχή είναι και η Οκλαχόμα, όπου, κάθε χρόνο σφάζονται 200 εκατομμύρια ζώα και παράγονται 570,6 εκατομμύρια αυγά.
Η οργάνωση The Human League** έκανε πρόσφατα, για την Οκλαχόμα, ένα μικρό ντοκιμαντέρ, με τίτλο "Common Enemy", το οποίο διατίθεται ελεύθερα στο διαδίκτυο και μπορείτε να το παρακολουθήσετε εδώ: https://commonenemyfilm.com/
Με πληροφορίες από We Animals Media και PR Newswire
Photo at weanimalsmedia/cafo και thehumaneleague
*Ο όρος "cage layer fatigue" ("κλωβοκόπωση") αναφέρεται στις κότες που καταρρέουν πριν καλά καλά συμπληρώσουν ένα έτος ζωής.
**Η The Human League είναι μια διεθνής οργάνωση για τα παραγωγικά ζώα, που ιδρύθηκε το 2005 στην Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ. Η σημερινή της πρόεδρος, Vicky Bond, είναι κτηνίατρος με επιπλέον σπουδές στην Περιβαλλοντική Πολιτική.
Σχετικό ντοκιμαντέρ της Greenpeace για την Δανία, εδώ
"I am as a dolphin born into a concrete pool; who has never known anything better yet yearns for the open sea; Perhaps a seabird's feather once landed in my pool; and instinct knew the odour of the place where I should be"...
Τόσο οι επιστημονικοί σύμβουλοι της επιτροπής, όσο και η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (European Food Safety Authority), τάχθηκαν επίσης υπέρ της σταδιακής κατάργησης των κλουβιών που δεν επιτρέπουν την ευζωία των ζώων (animal welfare).
Στις 15 Απριλίου 2021, τα αποτελέσματα της εκστρατείας παρουσιάστηκαν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και, τον επόμενο Ιούνιο, το αίτημα των πολιτών εγκρίθηκε** με συντριπτική πλειοψηφία (558 ψήφους υπέρ, 37 ψήφους κατά, και 85 αποχές).
Το ιστορικό αυτό ψήφισμα συνέπεσε με την άποψη της συντριπτικής πλειονότητας των πολιτών της Ε.Ε., που κρίνουν απαραίτητη την βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των παραγωγικών ζώων (σε ποσοστό 94%), ενώ το Ευρωβαρόμετρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναδεικνύει ότι 9 στους 10 πολίτες της ΕΕ (περίπου 400 εκατομμύρια) πιστεύουν ότι τα ζώα δεν πρέπει να εκτρέφονται σε κλουβιά.
Στην συνέχεια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεσμεύθηκε να παρουσιάσει, μέσα στο 2023, ένα νομοσχέδιο απαγόρευσης της χρήσης κλουβιών για τα 300 εκατομμύρια παραγωγικά ζώα που υποφέρουν κάθε χρόνο σε ευρωπαϊκό έδαφος. Το νομοσχέδιο αυτό επρόκειτο να αποτελέσει μέρος της αναθεώρησης της νομοθεσίας για τα παραγωγικά ζώα, στο πλαίσιο της στρατηγικής "Από το αγρόκτημα στο πιάτο" (Farm to Fork Strategy), όμως δεν συντάχθηκε και δεν παρουσιάστηκε ποτέ.
:format(webp):no_upscale()/cdn.vox-cdn.com/uploads/chorus_asset/file/24962222/GettyImages_1662149470.jpg)
"Compassion in World Farming" σημαίνει Συμπόνοια για τα παραγωγικά ζώα. Είναι μια οργάνωση που δημιουργήθηκε το 1967, ως αντίσταση στην ανθυγιεινή και απάνθρωπη εντατικοποίηση της παραγωγής που ξεκινούσε ήδη τότε, από τον Άγγλο κτηνοτρόφο Peter Roberts, και σήμερα δραστηριοποιείται διεθνώς.
Photo2: χήνα σε αναγκαστική σίτιση για την παραγωγή "foie gras"
Επιλεκτικές αναφορές:
EU COMMISSION SLAPS DEMOCRACY IN THE FACE, SIGNALS GAME OVER FOR EU ANIMAL WELFARE REVOLUTION
Δείτε επίσης: Παραγωγικά ζώα στην Ευρωπαϊκή Ένωση
ΥΓ1. Είναι αλήθεια ότι, η εντατικοποίηση της κτηνοτροφίας έχει μεγαλύτερες διαστάσεις στην Αμερική και μικρότερες στην Ευρώπη, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η ζωή των περισσοτερων παραγωγικών ζώων στην γηραιά ήπειρο είναι υποφερτή (και κάτω από αυτές τις συνθήκες είναι επιεικώς αστείο να μιλάμε για "ευζωία"). Επειδή πολλοί εξακολουθούν να νομίζουν πως "αυτά δεν συμβαίνουν στην Ελλάδα", ρίξτε μια ματιά και στα αποτελέσματα πρόσφατης έρευνας της οργάνωσης A Promise to Animals σε ελληνικά χοιροτροφεία (video).
ΥΓ2. Με την αφορμή αυτής της ανάρτησης, αναζήτησα και ξαναβρήκα μια πολύ ενδιαφέρουσα διαδικτυακή εκδήλωση για το αθέατο κόστος της εντατικής κτηνοτροφίας, που είχε πραγματοποιηθεί πριν δύο χρόνια (τον Ιανουάριο του 2022). Το βίντεο βρίσκεται εδώ, και οι περιλήψεις των ομιλιών εδώ. Στις συμμετοχές εκείνης της εκδήλωσης συμπεριλαμβάνεται μια εισήγηση του πολύ αγαπητού καρδιολόγου Γιώργου Χαριτάκη (search Fb posts) για τα πρότυπα και τα οφέλη της φυτικής διατροφής, και της Όλγας Κήκου που, εκτός από την Ευρωπαϊκή νομοθεσία για την ευζωία των ζώων, αναφέρεται και στην αντεπίθεση της πανίσχυρης βιομηχανίας ζωικών προϊόντων, με καμπάνιες που προωθούν την κατανάλωση κρέατος και χρηματοδοτούνται με πολλά εκατομμύρια ευρώ από την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση.
"I am as a dolphin born into a concrete pool; who has never known anything better yet yearns for the open sea; Perhaps a seabird's feather once landed in my pool; and instinct knew the odour of the place where I should be"...
Το μεγάλο πλεονέκτημα της σόγιας είναι η ουδετερότητα. Την κάνεις ό,τι θέλεις γιατί είναι σχεδόν άγευστη. Όποια γεύση της δώσεις θα πάρει, και ό,τι αρώματα προσθέσεις τα ενσωματώνει αδιαμαρτύρητα. Με τα κομματάκια σε μορφή κεμπάπ είχα πειραματιστεί, θυμάμαι, ένα μακρινό Πάσχα, φιλοδοξώντας να φτιάξω το τέλειο σουβλάκι. Τα έκλεινα όλη τη νύχτα στο τάπερ, να σιγοβασανιστούν στην μαρινάδα: με πιπεριά, κρεμμύδι, ρίγανη, κρασί και λάδι. Προσφάτως ανακάλυψα ότι τα πράγματα είναι πολύ πιο απλά. Η σόγια μιλάει μέσα σε λίγα λεπτά, δεν χρειάζεται χρόνο, ούτε βάσανο. Για αρχή, καλό είναι να την βράσεις πρώτα - δεν θέλει πολύ, δύο τρία λεπτά. Αμέσως μετά την ξεπλένεις με κρύο νερό και την στίβεις (για να φύγουν οι σαπωνίνες) και είμαστε έτοιμοι.
Τον καιρό που ήμουν ακόμη ζώο παμφάγο, το κοτόπουλο με μπάμιες ήταν από τα αγαπημένα μου φαγητά (σε πολύ καλή σειρά, λίγο μετά τους λαχανοντολμάδες). Το θυμήθηκα τις προάλλες, γιατί το 'χουν αυτό τα φαγητά, να θυμίζουν μαμάδες, προστατευτικές φιλενάδες, έρωτες και εκδρομές. Σε μια κατσαρόλα έβαλα μπόλικο μαϊντανό, σκόρδο, κρεμμύδι και λάδι. Έπειτα έριξα τις μπάμιες, και στο τέλος την ντομάτα και τα κομματάκια της σόγιας κεμπάπ. Το αλατοπίπερο εννοείται (με προσοχή όμως γιατί η σάλτσα σόγιας είναι επίσης αλμυρή) αλλά δεν αρκεί. Κανέλα εκ των ων ουκ άνευ, κι' ένα μυστικό: στα γλυκά λίγο αλάτι, και στα αλμυρά λίγη ζάχαρη (έλεγε η μαμά μου), ιδίως τα κοκκινιστά. Το τέλειο συμπλήρωμα είναι η σάλτσα σόγιας και το σβήσιμο με ξύδι ή κόκκινο κρασί.
Εκείνη την σάλτσα την κάπως πυκνούτσικη, που συνόδευε το κυριακάτικο ψητό κατσαρόλας, τη θυμάστε; Αυτή η σάλτσα γίνεται με κόρν φλάουρ (ή και αλεύρι), εγώ όμως την πέτυχα με νιφάδες βρώμης - όχι πολλές, μισή χουφτίτσα είναι αρκετή. Μια άλλη σπουδαία καινοτομία που δοκίμασα (και εκ των υστέρων είδα ότι, πριν από μένα, το σκέφτηκαν κι' άλλοι) είναι τα καρύδια. Μάλιστα, καρύδια, γιατί τα καρύδια δεν πάνε μόνο στα γλυκά! Εγώ έβαλα (σε μισή συσκευασία σόγιας, δηλαδή 200 γραμμάρια) μια γεμάτη χούφτα καρύδια κομμένα στη μέση, και το φαγητό μου απογειώθηκε. Το 'χω κάνει και με σόγια σε μορφή κιμά αυτό (στην προκειμένη περίπτωση με ψιλοκομμένα καρύδια) και ταιριάζει θαυμάσια.
Σβήνουμε τη φωτιά, αφήνουμε λίγο το φαγητό στην κατσαρόλα (να "μελώσει"), σερβίρουμε με πουρέ ή ρύζι (ή και πατάτες τηγανητές) και καλή μας όρεξη!
ΥΓ. Όλα σχεδόν τα φαγητά έχουν και την vegan εκδοχή τους, (και πολύ μου αρέσει αυτό). Το πώς θα τα βαφτίσει κανείς είναι μάλλον ζήτημα μνήμης και συνειρμών, πάντως το σπετσοφάι έχει σχέση με τις πιπεριές και όχι με τις Σπέτσες.
"I am as a dolphin born into a concrete pool; who has never known anything better yet yearns for the open sea; Perhaps a seabird's feather once landed in my pool; and instinct knew the odour of the place where I should be"...
Για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων, συγκροτήθηκε (στα πλαίσια του διεθνούς οργανισμού EAT*) μια επιτροπή επιστημόνων, η EAT-Lancet commission, με σκοπό τον καθορισμό την μελέτη του σημερινού διατροφικού συστήματος και την σύνταξη μιας εναλλακτικής πρότασης που θα συνδιάζει την υγεία των ανθρώπων με την βιωσιμότητα του πλανήτη και των οικοσυστημάτων του (Planetary health diet).Τα συμπεράσματα της επιτροπής αυτής δημοσιεύτηκαν στο ιατρικό περιοδικό The Lancet, τον Ιανουάριο του 2019**.
Tην επιτροπή αποτελούν 37 επιστήμονες από όλον τον κόσμο (με επικεφαλής τον καθηγητή Επιδημιολογίας και Διατροφής της Ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου Harvard, Walter Willett), που δίνουν οδηγίες για ένα πρότυπο κατανάλωσης ικανό να εξασφαλίσει, όχι μόνον επάρκεια τροφής αλλά και υγεία στον αυξανόμενο πληθυσμό της γης. Σκοπός της δημοσίευσης είναι η παρουσίαση ενός διατροφικού μοντέλου που θα εγγυάται την κάλυψη των διατροφικών αναγκών του παγκόσμιου πληθυσμού (ο οποίος υπολογίζεται ότι θα φτάσει τα 10 δισεκατομμύρια το 2050), μειώνοντας σε μεγάλο βαθμό τους θανάτους που σημειώνονται λόγω υποσιτισμού, με παράλληλη προστασία και εξασφάλιση της βιωσιμότητας του φυσικού κόσμου. Η παγκόσμια εφαρμογή αυτού του διατροφικού προτύπου μπορεί να εξασφαλίσει το μέλλον τόσο των ανθρώπων όσο και του πλανήτη.
Η EAT- Lancet Commission συστήνει ένα μέγιστο εβδομαδιαίας κατανάλωσης κρέατος 300 γραμμαρίων κατ' άτομο, ποσότητα αντίστοιχη με δυόμιση μπιφτέκια.
Η "Ημέρα Εξάντλησης Κρέατος" (Meat Exhaustion Day) είναι μια ημερομηνία που υπολογίστηκε από την οργάνωση FOUR PAWS, με βάση την σύγκριση της μέσης κατανάλωσης κρέατος ανά άτομο με την εβδομαδιαία κατανάλωση που συστηνεται από την επιτροπή EAT- Lancet Commission. Από το αποτέλεσμα αυτής της σύγκρισης προκύπτει ότι, στις ΗΠΑ, καταναλώνεται ποσότητα κρέατος πενταπλάσια από την μέγιστη συνιστώμενη, ενώ ο υπόλοιπος Δυτικός κόσμος ακολουθεί ένα παρόμοιο διατροφικό μοντέλο.
"Πίσω από τους αριθμούς βρίσκονται τα πραγματικά θύματα των διατροφικών επιλογών του ανθρώπου, τα ζώα", επισημαίνει στην ΑΥΓΗ και τις Ιστορίες χωρίς φωνή, σε άρθρο με τίτλο "Τρώμε τον πλανήτη και το μέλλον μας", ο Πέτρος Κατσάκος.
"Για να καλυφθούν οι διατροφικές απαιτήσεις των ανθρώπων σε κρέας, υπολογίζεται πως κάθε χρόνο σφάζονται 83,3 δισεκατομμύρια ζώα. Ζώα που αναπαράγονται με αφύσικους ρυθμούς. Ζώα που αναπτύσσονται και παχαίνουν με ακόμα πιο αφύσικους ρυθμούς. Ζώα που περνούν το σύντομο διάστημα της ζωής τους κάτω από τρομακτικά άθλιες συνθήκες, που γεννούν όλο και περισσότερες, επικίνδυνες για τα ίδια και τους ανθρώπους, ζωονόσους. Ζώα που κατά εκατομμύρια σφαγιάζονται καθημερινά για να καλύψουν τις ολοένα και αυξανόμενες ανάγκες ενός κόσμου που, αλόγιστα και δίχως την παραμικρή αναστολή, τρώει το μέλλον του.
Η υπερβολική ζήτηση κρέατος από το ανθρώπινο είδος έχει φτάσει σε τέτοιο επίπεδο, ώστε τα εδάφη που χρησιμοποιούνται για την κτηνοτροφία και την παραγωγή ζωοτροφών να αποτελούν το 50% της παγκόσμιας γεωργικής έκτασης και περίπου το 20% του πλανήτη. Με λίγα λόγια, οι άνθρωποι δεν καλλιεργούν πλέον τη γη για να τραφούν αλλά για να θρέψουν τα ζώα που θα φάνε.
Για να αποδώσει τα απαιτούμενα η εναπομείνασα έκταση, ώστε να παραχθούν τα αναγκαία για την ανθρώπινη διατροφή γεωργικά προϊόντα, θα πρέπει να εφαρμοστούν στις καλλιέργειες μέθοδοι που τις καθιστούν τελικά όχι και τόσο ποιοτικές, και σίγουρα όχι και ιδιαίτερα υγιεινές, λόγω της αυξημένης χρήσης εξελιγμένων λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων.
Η τρομακτική επέκταση της βιομηχανικής εκτροφής ζώων έχει ως συνέπεια μια σειρά σημαντικών περιβαλλοντικών προβλημάτων, καθώς εκτιμάται πως η κτηνοτροφία είναι υπεύθυνη για το ένα έκτο όλων των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ενώ είναι ένας από τους κύριους παράγοντες αποψίλωσης των δασών, απώλειας οικοτόπων, κατανάλωσης νερού και ρύπανσης. Σύμφωνα με μελέτη της Αμερικανικής Ακαδημίας Επιστημών, τουλάχιστον 16.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο στις ΗΠΑ από την ατμοσφαιρική ρύπανση που προκαλούν σε συγκεκριμένες περιοχές της χώρας οι τεράστιες φάρμες βιομηχανικής εκτροφής αγελάδων και γουρουνιών.
Παράλληλα, η παγκόσμια κτηνοτροφία σπαταλά κάθε χρόνο το 1/3 του διαθέσιμου πόσιμου νερού της Γης. Ο τεράστιος αριθμός των ζώων που εκτρέφονται στις σημερινές βιομηχανικές φάρμες παράγει πολύ περισσότερη κοπριά από αυτή που μπορεί να απορροφήσει η γη ως λίπασμα, με την απορροή από αυτές τις εγκαταστάσεις να μολύνει κατάφωρα τα ποτάμια και τα υπόγεια ύδατα. Είναι χαρακτηριστικό πως η εταιρεία Tyson, ο μεγαλύτερος παραγωγός κρέατος των ΗΠΑ, είναι υπεύθυνη για την απόρριψη περισσότερων τοξικών ρύπων στις υδάτινες οδούς από εταιρείες όπως η ExxonMobil και η Dow Chemical [...]
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η "Ημέρα εξάντλησης κρέατος" υπολογίζεται ότι είναι η 24η Ιουνίου 2024, ωστόσο πολλές χώρες της Δύσης υπερβαίνουν τη συνιστώμενη μέγιστη κατανάλωση κρέατος ήδη από τον Μάρτιο και τον Απρίλιο. Ενώ κάποιες χώρες της Αφρικής και της Ασίας, όπως για παράδειγμα η Ινδία, δεν φτάνουν ποτέ στην "Ημέρα εξάντλησης κρέατος", αποκαλύπτοντας μια διατροφική ανισότητα για ανθρώπους που, χωρίς να φταίνε, πληρώνουν το περιβαλλοντικό κόστος της διατροφής των χωρών υψηλού εισοδήματος που είναι και οι κύριοι μοχλοί της παγκόσμιας κατανάλωσης κρέατος. Από την πλευρά τους, οι επιστήμονες που συνεργάστηκαν στην έρευνα της EAT-Lancet προειδοποιούν πως, αν ο αναπτυγμένος κόσμος δεν μειώσει τα επόμενα χρόνια την κατανάλωση κρέατος και ζωικών προϊόντων κατά 70%, ο πλανήτης και οι κάτοικοί του θα αντιμετωπίσουν τις αρνητικές και δυσοίωνες συνέπειες της διατροφικής επιλογής τους".
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ: https://www.avgi.gr/koinonia/480215_trome-ton-planiti-kai-mellon-mas ή εδώ: https://www.rosa.gr/koinonia/istories-xoris-foni-trome-ton-planiti-kai-to-mellon-mas/
*Ο EAT είναι ένας διεθνής επιστημονικός, μη κερδοσκοπικός οργανισμός αφιερωμένος στην αλλαγή του σημερινού διατροφικού συστήματος. Συνεργάζεται με το σουηδικό ερευνητικό κέντρο Stockholm Resilience Center, το γερμανικό ινστιτούτο Potsdam Institute for Climate Impact Research (PIK), το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, τον διεθνή γεωργικό οργανισμό OneCGIAR, και το μεγάλου κύρους επιστημονικό περιοδικό The Lancet.
**Lancet Commission 2019: Healthy Diets from Sustainable Food Systems: https://repository.gheli.harvard.edu/repository/12892/
Food in the Anthropocene: the EAT–Lancet Commission on healthy diets from sustainable food:
https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(18)31788-4/abstract: Food systems have the potential to nurture human health and support environmental sustainability; however, they are currently threatening both. Providing a growing global population with healthy diets from sustainable food systems is an immediate challenge. Although global food production of calories has kept pace with population growth, more than 820 million people have insufficient food and many more consume low-quality diets that cause micronutrient deficiencies and contribute to a substantial rise in the incidence of diet-related obesity and diet-related non-communicable diseases, including coronary heart disease, stroke, and diabetes. Unhealthy diets pose a greater risk to morbidity and mortality than does unsafe sex, and alcohol, drug, and tobacco use combined. Because much of the world's population is inadequately nourished and many environmental systems and processes are pushed beyond safe boundaries by food production, a global transformation of the food system is urgently needed.
lifo, left, parallaximag, kathimerini.com.cy, healthstories]
Περισσότερα:
FOUR PAWS WARNS: MEAT IS EATING UP THE PLANET
Where the World Eats the Most & Least Meat
Ποσοστιαία κατανομή των χερσαίων θηλαστικών πάνω στην γη
Every one's-need and everyone's greed
Άνθρωποι - ζώα - περιβάλλον είμαστε ένα
"I am as a dolphin born into a concrete pool; who has never known anything better yet yearns for the open sea; Perhaps a seabird's feather once landed in my pool; and instinct knew the odour of the place where I should be"...
Η Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 21 Μαρτίου.
"I am as a dolphin born into a concrete pool; who has never known anything better yet yearns for the open sea; Perhaps a seabird's feather once landed in my pool; and instinct knew the odour of the place where I should be"...
